20ਵਾਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਥੀਏਟਰ ਫੈਸਟੀਵਲ 2023 -‘ਅਫ਼ਸਾਨਾ’ਅਤੇ ‘ਡਾਕਘਰ’ ਦਾ ਸਫਲ ਮੰਚਣ

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 9 ਮਾਰਚ (ਦੀਪ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ) – ਪੰਜਾਬ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਤੇ ਮੰਚ ਰੰਗਮੰਚ ਅੰਮਿ੍ਰਤਸਰ ਵਲੋਂ ਨਾਰਥ ਜੋਨ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਪਟਿਆਲਾ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮਾਮਲੇ ਵਿਭਾਗ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ, ਅਮਨਦੀਪ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਵਿਰਸਾ ਵਿਹਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਨਾਟਕਕਾਰ ਕੇਵਲ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਚੱਲ ਰਹੇ 20ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੰਗਮੰਚ ਉਸਤਵ 2023 ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਰੰਗਮੰਚ ਦੀ ਟੀਮ ਵਲੋਂ ਸਾਦਤ ਹਸਨ ਮੰਟੋ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਨਾਟਕ ‘ਅਫ਼ਸਾਨਾ’ ਵਿਰਸਾ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਸ੍ਰ. ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੁੱਗਲ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ’ਚ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਮੰਚਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਇਹ ਨਾਟਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਨਾਟਕ ਸਾਦਤ ਹਸਨ ਮੰਟੋ ਵਲੋਂ ਲਿਖਿਆ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ’ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।ਇਸ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼, ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਥੀਏਟਰ ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਲਿਵਿੰਗ ਥੀਏਟਰ ਓਪੇਰਾ ਦਿੱਤੀ ਦੀ ਟੀਮ ਵਲੋਂ ਗੁਰੂਦੇਵ ਰਾਬਿੰਦਰਾਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ੇਖ ਖੇਰੂਦਿਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਨਾਟਕ ‘ਡਾਕਘਰ’ ਦਾ ਮੰਚਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਨਾਟਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਬਿੰਦਰਾ ਨਾਟਿਅਮ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨ੍ਰਿਤ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖੁਦ ਗੁਰੂ ਰਬਿੰਦਰਾਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਮਾਧਵ ਤੇ ਗੁੜੀਆ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਧਵ ਉਸ ਨੂੰ ਵੈਦ/ਹਕੀਮ (ਪਿੰਡ ਦੇ ਡਾਕਟਰ) ਕੋਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਅਮਾਲ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਵੈਦ/ਹਕੀਮ ਦੀ ਸਲਾਹ ’ਤੇ, ਜਿਸਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹਾ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਅੱਧੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਖਿੜਕੀ ਰਾਹੀਂ ਅਦਭੁੱਤ ਕਲਪਨਾਸ਼ੀਲ ਅਮਲ ਬਾਹਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਪਿੰਡ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਬਦਲਦੇ ਪੈਨੋਰਾਮਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਕੰਮ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅਜ਼ਨਬੀ, ਡੇਅਰੀ ਵਾਲਾ, ਚੌਕੀਦਾਰ, ਮੁਖੀਆ, ਛੋਟੀ ਕੁੜੀ ਸੁਧਾ ਅਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਡਾਕਖਾਨੇ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਉਸ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਸਾਰੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜ਼ੂਦ ਅਮਾਲ ਤੇ ਗੁੜੀਆ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਖਿੜਕੀ ਕੋਲ ਬੈਠਣਾ ਹੈ, ਅਮਾਲ ਮੰਜੇ ’ਤੇ ਹੈ।ਮਾਧਵ ਦਾਤਾ ਉਸ ਲੜਕੇ ’ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਕੜ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਲੈ ਗਈ ਹੈ।ਇਸ ਬਿੰਦੂ ’ਤੇ ਅਮਾਲ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਫਕੀਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਠਾਕੁਰ ਦਾਦਾ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਕੋਲ ਬੈਠ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਲੁਕਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਵੈਦ/ਹਕੀਮ ਅਮਾਲ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।ਮੁਖੀਆ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਰਾਜੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਖਾਲੀ ਪਰਚੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਾਕ ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਠਾਕੁਰ ਦਾਦਾ ਅਮਾਲ ਦੁਆਰਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜੇ ਵਲੋਂ ਆਈ ਚਿੱਠੀ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ’ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਦੁਰਲੱਭ ਰਾਜੇ ਦਾ ਹੇਰਾਲਡ ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਾ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਆਵੇਗਾ ਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਹੈਰਾਲਡ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਰਾਜ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਖਿੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਰਾਜਾ ਅਮਲ ਟ੍ਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਕੇਵਲ ਧਾਲੀਵਾਲ, ਡਾ. ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ ਨਿੱਝਰ, ਅਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਧਾਲੀਵਾਲ, ਗਾਇਕ ਹਰਿੰਦਰ ਸੋਹਲ, ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਤੇਜ ਮਾਨ, ਗੁਲਸ਼ਨ ਸੱਗੀ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਦਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਾਟ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।