ਕਵਿਤਾਵਾਂ

ਪਰਉਪਕਾਰ ਕਮਾਵੇ ਜੋ, ਮਾਂ ਐਸਾ ਜੰਮੇ ਪੁੱਤ। ਬਿਲਕੁੱਲ ਜਾਂ ਫ਼ਿਰ ਬਾਂਝ ਰਹੇ, ਜੰਮੇ ਨਾ ਕਪੁੱਤ॥ ਪੱਤ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਰੋਲੇ ਜੋ, ਉਹ ਕੁਲੱਛਣੀ ਧੀ। ਕੁੱਖ ‘ਚ ਧੀਅ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਪੈਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੀਹ॥ ਰੱਖੜੀ ਗੁੱਟ ਸਜਾਉਣ ਲਈ, ਚਾਹੀਦੈ ਇਕ ਵੀਰ। ਵੀਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭੈਣ ਦਾ, ਦੋਸਤੋ ਜੱਗ ਵਿੱਚ ਸੀਰ॥ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਲਈ ਬਾਜ਼ ਭਰਾਵਾਂ, ਵਿਹੜਾ ਸੱਖਣਾ ਜੋ। ਕਾਸ਼ ਨਾ ਐਸਾ …

ਕਿਉ ਜਾਨੋਂ ਵਧ ਕੇ ਚਾਹ ਬੈਠਾ ਸੀ, ਕਿਉਂ ਸਾਹਾਂ ਵਿਚ ਵਸਾ ਬੈਠਾ ਸੀ, ਹੋ ਕੇ ਰੰਗੋਂ ਬੇਰੰਗ ਸਜਣਾਂ, ਕੋਰੇ ਕਾਗਜ ਚਿਹਰੇ ਤੇ…… ਨਾ ਸ਼ਿਕਵਾ ਕੋਈ ਤੇਰੇ ਤੇ……… ਕਈ ਸ਼ਿਕਵੇ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਤੇ………. ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਵਿਚ ਰੁੱਲ ਗਏ ਆਂ, ਕੋਡੀਆਂ ਦੇ ਭਾਅ ਤੁਲ ਗਏ ਆਂ, ਅਲਖ ਆਹਟ ਦੇਣੇ ਨੂੰ, ਕਾਂ ਬੋਲੇ ਸੀ ਬਨੇਰੇ `ਤੇ…… ਨਾ ਸ਼ਿਕਵਾ ਕੋਈ ਤੇਰੇ `ਤੇ……… ਕਈ ਸ਼ਿਕਵੇ …

          ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਤਾਂ ਬਥੇਰੀ ਆਊ ਪੁੱਤਰਾ, ਪਰ ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਜੱਗ `ਤੇ ਮੁੜ ਵੇ, ਮਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਰਹੂਗੀ ਤੇਰੀ ਥੁੜ ਵੇ… ਤੇਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਮਰ ਅਜੇ ਜਾਣ ਦੀ, ਤੂੰ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁੱਟ ਗਿਓਂ ਰੋਲ ਕੇ, ਵੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਕੁੱਝ ਨਾ ਗਿਓਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲ ਕੇ… ਤੂੰ ਤਾਂ ਅਜੇ ਸੀ ਵੀ ਹੱਸਣਾ ਤੇ ਖੇਡਣਾ, ਪਰ …

ਥੱਕੇ-ਟੁੱਟੇ ਹੰਭੇ ਹਾਰੇ, ਦਿਨ ਆਇਆ ਐਤਵਾਰ। ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹੈ ਜਾਣਾ, ਆਪਾਂ ਗੁਰੂ ਦੁਆਰ। ਸੋਹਣੇ-ਸੋਹਣੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣੇ ਤੇ ਟੋਹਰ ਹੋਏਗਾ ਪੂਰਾ। ਮੁੱਛ-ਮਰੋੜ ਤੇ ਫਿਕਸੋ ਲਉਣੀ, ਰੰਗ ਚੜੇਗਾ ਗੂੜਾ। ਸੁੱਖ਼ਣਾ ਲਾਹ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾਉਣੀ ਸੌ ਦਾ ਨੋਟ ਚੜਾਉਣਾ। ਮੇਲੇ `ਚੋਂ ਖਰੀਦ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਲਿਆਉਣਾ। ਫਰੀ ਦਾ ਲੰਗਰ ਛੱਕਣਾਂ ਉਥੋਂ ਤੇ ਨਾਲੇ ਚਾਹ-ਪਕੌੜੇ। ਮੇਲੇ ਦੇ ਵਿਚ ਫਿਰਨਾ ਆਪਾਂ, ਹੋ ਕੇ  ਚੌੜੇ-ਚੌੜੇ। …

ਵਾਕਿਆ ਈ ਖਾਂਦੇ ਖ਼ਾਰ ਨੇ, ਕਈ ਵਿਰਸਾ ਪੜ ਪੜ ਲੋਕ। ਆਖ਼ਣ ਗੱਲਾਂ ਇਹ ਪੁਰਾਣੀਆਂ, ਏਥੇ ਈ ਦੇਵੋ ਰੋਕ॥ ਅਗਾਂਹ ਵਧਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਕੋਈ, ਭੇਜੋ ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਬਾਰ। ਪੁਰਾਤਨ ਗੱਲਾਂ ਨੇ ਬੇਲੀਓ, ਨਹੀਓਂ ਲਾਉਣਾ ਪਾਰ॥ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮੈਂ ਸੋਚਦੈਂ, ਤਰੱਕੀ ਕਹੀਏ ਕਿਸ? ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਜੰਤਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਿਸ॥ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਗਿਆ, ਅਜੋਕਾ ਜੋ ਕਿਰਸਾਨ। ਬਿਨ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ …

ਹਾਸਾ ਠਿਠਰ ਚਲਿੱਤਰ ਹੋਵੇਗਾ, ਰੋਸਾ ਗਿਲਾ ਮਿੱਤਰ ਹੋਵੇਗਾ, ਦੂਰ ਰੀਤ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਕ, ਸਭਿਅਕ ਜਿਹਾ ਚਿੱਤਰ ਹੋਵੇਗਾ, ਯਾਦੀਂ ਝਰੋਖਿਆਂ `ਚ ਅਣਮੁੱਲੇ, ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮੋਇਆ ਏ……., ਪਿਆਰ ਈ ਇੰਨਾ ਹੋਇਆ ਏ, ਤੈਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਪਰੋਇਆ ਏ……., ਹੌਕੇ ਹੰਝੂ ਚਿਹਰਾ ਸਰਦ ਹੋਵੇਗਾ, ਬਿਰਹੋਂ ਵਾਲਾ ਦਰਦ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਕਰਾਰ ਇਤਬਾਰ ਜਨਮਾਂ ਦਾ, ਮੇਲ ਮਿਲਾਪ ਅਰਧ ਹੋਵੇਗਾ, ਇੰਤਜਾਰ ਵਾਲੇ ਦੀਵੇ ਨੂੰ, ਪਲਕਾਂ ਵਿਹੜੇ ਖਲੋਇਆ ਏ……., …

ਚੱਲ ਸੱਜਣਾਂ ਆਪਾਂ ਦੀਵਾਲੀ ਮਨਾ ਆਈਏ, ਪਟਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬਾ ਬਹੁਤ ਹੰੁਦਾ, ਓਸ ਦੀ ਜਗਾ ਆਪਾਂ ਕੋਈ ਪੌਦੇ ਲਾ ਆਈਏ। ਪਟਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋ ਵਾਤਾਵਰਨ ਖ਼ਰਾਬ ਹੁੰਦਾ, ਓਸ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਆਈਏ। ਫ਼ਜੂਲ ਖ਼ਰਚ ਐਵੇਂ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ, ਉਸ ਨਾਲ ਗ਼ਰੀਬ ਦਾ ਪੇਟ ਭਰ ਆਈਏ। ਫੋਕੀ ਟੌਹਰ ਐਵੇਂ ਬਨਾਉਣ ਲਈ, ਐਵੇਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰੁਪਈਏ ਨੂੰ ਨਾ ਅੱਗ ਲਾਈਏ। ਸੁੱਖਿਆ ਭੂੰਦੜਾ ਜੇਕਰ …

ਹੁਣ ਕਾਹਦੀ ਐ ਦੀਵਾਲੀ ਨਾ ਹਾਲੀ ਤੇ ਨਾ ਪਾਲੀ ਕਿਸਾਨ ਕਰਜ਼ੇ `ਚ ਡੁੱਬਾ ਹੋਇਆ ਸ਼ਾਹ ਵੀ ਖਾਲੀ । ਹੱਲ ਕੋਈ ‘ਰੰਮੀ’ ਦੱਸੋ ਰਲ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦੀਵਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਪਾ ਜਗਾਉਣ ਦੇ । ਜਾਂਚ ਹੁਣ ਭੁੱਲ ਬੈਠੇ ਕੋਠੇ ਲਿੱਪਣ ਲਿਪਾਉਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਲੱਛਮੀ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ। ਦੀਪਮਾਲਾ ਕਰੋ ਸਾਰੇ ਦਿਲੀਂ ਪਿਆਰ ਰੁਸ਼ਨਾਉਣ ਦੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ …

ਮੁੱਲਵਾਨ ਬਹੁਤ ਹੈ ਇਹ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਚੱਲਦੀ ਰਖੀਂ । ਆਪੇ ਨੂੰ ਬਾਲ ਕੇ ਵੀ, ਹਰ ਰੀਝ ਪਲਦੀ ਰੱਖੀਂ । ਐਂਤਕੀ ਦੀਵਾਲੀ ਉਤੇ, ਦੀਵੇ ਤੋਂ ਲਈਂ ਸਿੱਖਿਆ, ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਡਗਮਗਾਵੇ, ਪਰ ਲਾਟ ਬਲਦੀ ਰੱਖੀਂ । ਵਾਟਾਂ ਬਹੁਤ ਲੰਮੀਆਂ, ਰਸਤਾ ਵੀ ਹੈ ਇਹ ਔਖਾ, ਹਰ ਦਿਨ ਮੱਘਦਾ ਰੱਖੀਂ ਨ੍ਹੇਰੀ ਰਾਤ ਢੱਲ੍ਹਦੀ ਰੱਖੀਂ । ਜੇ `ਅੱਜ` ਹੈ ਤੇਰਾ ਮਾੜਾ, ਉਦਾਸ ਤੂੰ ਨਾ ਹੋਵੀਂ, …

ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦੀਵਾਲੀ ਤਾਂ ਮਨਾਈਏ ਦੋਸਤੋ, ਪਰ ਬਿਲਕੁੱਲ ਪਟਾਖੇ ਨਾ ਚਲਾਈਏ ਦੋਸਤੋ॥ ਆਪਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ, ਨਾਲੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਆਪਾਂ ਬਚ ਜਾਈਏ ਦੋਸਤੋ॥ ਗਰਜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੋ ਜਿੰਨੀ ਹੋ ਸਕੇ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹੋ ਸਮਝਾਈਏ ਦੋਸਤੋ॥ ਸਰਦੀ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਵੀ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਠੰਡ ਤੋਂ ਬਚਾਈਏ ਦੋਸਤੋ॥ ਕਰੋ ਨਾ ਨਜਾਇਜ਼ ਖਰਚਾ ਸਭਨੂੰ ਕਹੀਏ, ਨਿਵੇਕਲੀ ਪਿਰਤ …