ਕਵਿਤਾਵਾਂ

ਜਨਮ ਦਿਨ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਰੱਜ ਰੱਜ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾਈਏ। ਉੱਜੜੇ ਹੋਏ ਬਾਗ਼ਾਂ ਵਿਚ ਖਿੜੀ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਸੀ। ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ, ਦੁੱਖੀਆਂ ਦੀ ਸੱਚੀ ਸਰਕਾਰ ਸੀ। ਵਿਸਾਖੀ ਤੇ ਰੌਣਕਾਂ ਲਗਾਈਏ ਜਨਮ ਦਿਨ ਖਾਲਸੇ ਦਾ। ਰੱਜ-ਰੱਜ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾਈਏ । ਨੰਗੀ ਕਰ ਕਿਰਪਾਨ ਜਦੋਂ, ਗੁਰਾਂ ਸੀਸ ਮੰਗਿਆ। ਵਾਰੋ ਵਾਰੀ ਸੀਸ ਦਿੱਤੇ, ਕੋਈ ਵੀ ਨਾ ਸੰਗਿਆ। ਈਰਖ਼ਾ ਨੂੰ ਮਨ `ਚੋਂ ਗਵਾਈਏ ਜਨਮ ਦਿਨ ਖਾਲਸੇ ਦਾ। ਰੱਜ-ਰੱਜ ਖੁਸ਼ੀਆਂ …

ਆ ਗਿਆ ਫਿਰ ਵਿਸਾਖੀ ਮੇਲਾ, ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਆਉਂਦਾ ਉਹ ਵੇਲਾ। ਕਿੰਨੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰੌਣਕ ਲੱਗਦੀ, ਬਾਪੂ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਮਨਾਉਂਦਾ। ਸਾਨੂੰ ਮੋਢਿਆਂ ਉਤੇ ਚੱਕ ਕੇ ਮੇਲਾ ਆਪ ਸੀ ਵਿਖਾਉਂਦਾ। ਹੁਣ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਜਦੋਂ ਵਿਸਾਖੀ, ਦਿਲ ਉਦਾਸ ਜਿਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਸੋਚ ਕੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ, ਪਾਣੀ ਅੱਖੀਆਂ ਵਿਚੋਂ `ਚੋ ਜਾਂਦਾ॥ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਜੋ ਬਾਪੂ ਲਾਡ ਸੀ ਲਡਾਉਂਦਾ। ਸਾਨੂੰ ਮੋਢਿਆਂ ਉਤੇ …

ਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੀ ਵਿਸਾਖੀ ਤੇ ਨਾ ਰਹੇ ਮੇਲੇ ਦੋਸਤੋ। ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿਗੇ, ਉਹ ਵੇਲੇ ਦੋਸਤੋ॥ ਦਾਤੀ ਨੂੰ ਲਵਾ ਕੇ ਘੁੰਗਰੂ ਕਦੇ ਕਰਦੇ ਸੀ ਵਾਢੀ। ਉਹਨੂੰ ਹੰੁਦੇ ਸੀ ਮਖ਼ੌਲ ਜਿਹੜਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਫਾਡੀ॥ ਹੋਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹੀ ਪੈ ਗਏ ਝਮੇਲੇ ਦੋਸਤੋ… ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿਗੇ ਉਹ ਵੇਲੇ ਦੋਸਤੋ। ਵਾਰੀ ਨਾਲ ਮੰਗ ਪਾ ਕੇ ਕਰਦੇ ਸੀ ਵਾਢੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਢਾਂਗੇ ਕਣਕ ਤੇਰੀ, …

          ਹਿੰਮਤ ਦਿਲ ਅੰਦਰ ਖੂਨ ਲਲਕਾਰਿਆ, ਬਾਲਣ ਬਾਲ ਰਿਹਾ ਇੱਕ ਇੱਕ ਪੰਨਾ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੱਥ ਦੂਜਾ ਪੰਨਾ ਮੋੜ ਰਿਹਾ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਵਖਤ ਨੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਤੋੜ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਮੜਿਆ ਪੰਨਾ ਬਾਕੀ ਅਧੂਰਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਰਹਿ ਗਿਆ।   ਇਹ ਜੰਜੀਰਾਂ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਜਕੜ ਕੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ। ਹੱਥ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ …

ਦੇਖ ਕੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਚਕਾ ਚੌਂਦ ਕੋਈ ਚਿੱਟ ਕੱਪੜੀਆ ਸ਼ਿੰਗਾਰਦਾ ਉਜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਵੱਲ ਤੁਰਦੇ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਚਲੋ ਲੱਭੀਏ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਤਾਰੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਬਲਦੇ ਅੰਗਿਆਰਾਂ ਵਰਗੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਰ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਮਾਂ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ‘ਹਰਜਿੰਦਰ’ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ‘ਵਿੱਕੀ ਗੌਂਡਰ’ ਬੈਠ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕੁਰਸੀ ਚਿੱਟ ਕੱਪੜੀਆ ਸੋਚਦਾ ਰਾਹ ਜਾਣ ਗਏ ਨੇ …

ਅੱਜ ਮਨ ਉਦਾਸ ਸੀ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਚਾਅ ਸੀ ਬਾਪ ਬਿਨਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਲੱਭੇ ਕੋਈ ਰਾਹ ਸੀ। ਦਗਦਾ ਉਹ ਰੂਪ ਚੇਹਰਾ ਕੋਈ ਤਾਂ ਦਿਖਾ ਦਿਓ ਬਾਪੂ ਵਾਲੀ ਗੋਦੀ ਮੈਨੂੰ ਫੇਰ ਤੋਂ ਬਿਠਾ ਦਿਓ। ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਗਦੇੜੀਂ ਮੈਂ ਉਡਾਰੀ ਅੰਬਰਾਂ ‘ਚ ਭਰਨੀ ਤੋਤਲੀ ਜੋ ਗੱਲ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ ਬਾਪ ਮੇਰੀ ਕਰਨੀ। ਰੁੱਸਾਂ ਹੁਣ ਕਿਸ ਨਾਲ ‘ਰੰਮੀ’ ਕੋਈ ਤਾਂ ਸਮਝਾ ਦਿਓ ਬਾਪੂ …

ਵੱਲ ਤਬਾਹੀ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੰਸਾਰ ਹੈ ਫੇਰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਹੋਈ ਸ਼ਰਮਸ਼ਾਰ ਹੈ… ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਥੱਲੇ ਲਾ ਕੇ ਚਾਹੁੰਦਾ ਰੱਖਣਾ, ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਬਸ ਬੰਦੇ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਹੈ। ਗੜ੍ਹਿਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਗੋਲੇ ਡਿੱਗੇ ਅੰਬਰੋਂ, ਪਲਾਂ `ਚ ਲੱਗਿਆ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ। ਫੁੱਟਣੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋੜੀਆਂ ਕਰੂੰਬਲਾਂ, ਜ਼ਾਲਮ ਹੱਥੋਂ ਡਿੱਗਾ ਨਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ। ਜਾਤ, ਧਰਮ ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਮ `ਤੇ, ਬੰਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਕੀਤਾ ਅਤਿਆਚਾਰ ਹੈ। …

ਰੰਗਾਂ ਭਰਿਆ ਹਰ ਘਰ ਵਿਹੜਾ, ਸਭ ਨੇ ਖੇਡੀ ਹੋਲੀ। ਭੰਗੜਾ ਪਉਂਦੇ ਨੱਚਦੇ ਗਾਉਂਦੇ, ਢੋਲ ਵਜਾਉਂਦੇ ਢੋਲੀ। ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪਿਆਰਾ ਸਭ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗੇ. ਹਰ ਟੋਲੀ ਦੇ ਰੰਗ ਨਿਆਰੇ, ਨੀਲੇ, ਪੀਲੇ-ਬੱਗੇ। ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਵਹੁੱਟੀ ‘ਤੇ, ਭਰ ਮਾਰੀ  ਪਚਕਾਰੀ, ਦਿਉਰ ਮੇਰਾ ਬੜਾ ਟੁੱਟ ਪੈਣਾ, ਰੰਗ ਗਿਆ ਕਈ ਵਾਰੀ। ਲੁੱਕਣ-ਮੀਚੀ ਖੇਡ ਕੇ ਉਹਨੂੰ, ਕਰ ਲਿਆ ਮੈਂ ਕਾਬੂ, ਡੱਬ-ਖੜੱਬਾ ਦਿਉਰ ਨੂੰ ਕੀਤਾ, ਜਿਉਂ …

ਉਠੋ ਰਲਮਿਲ ਹੰਭਲਾ ਮਾਰੋ ਹੋਰ ਨਾ ਕਰੋ ਵੀਚਾਰ, ਲੱਗਦਾ ਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਣੀ ਜੀਕਣ ਸਖਤ ਬੀਮਾਰ। ਆਪਣਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖਾ ਬੈਠੀ ਜੋ ਮਾਰ, ਜਿਸ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮੰਨੀ ਹਾਰ। ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਨੀ ਸੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਿਸਨੇ ਕਈ ਅਵਤਾਰ, ਮਾਖਿਓਂ ਮਿੱਠੀ ਬਾਣੀ ਜਿਸਦੀ ਜੀਵਨ ਲਾਉਂਦੀ ਪਾਰ। ਜਿਸ ਘਰ ਮਾਂ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਹੈ ਨਹੀਂ ਉਹ ਕਾਹਦਾ ਪਰਿਵਾਰ, ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ …

ਫਿਰ ਸੱਚ ਦਾ ਜਾਮਾ ਪਹਿਨ ਝੂਠ ਮੈਨੂੰ ਭਰਮਾਉਣ ਆਇਆ ਹੈ ਜੋ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਉਸਦਾ ਯਕੀਨ ਦਵਾਉਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਰੁੱਸਣ `ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਉਸਦੀ ਦਰਿਆ ਦਿਲੀ ਦੇਖੋ ਮੈਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਹੱਥੀਂ ਲਾ ਕੇ ਲਾਂਬੂ ਉਹ ਮੋਏ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੱਜਰਾ ਕੋਈ ਬਣਾਉਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਦੁੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਥੱਕ ਗਿਆ ਆਖਿਰ ਬਦਲ ਕੇ ਭੇਸ …