ਕਵਿਤਾਵਾਂ

ਜੰਮਣ-ਜਿਉਣ ਦਾ ਦਿਉ ਅਧਿਕਾਰ ਮੀਆਂ । ਇਹੀਉ ਨਾਰੀ ਦਾ ਅਸਲ ਸਤਿਕਾਰ ਮੀਆਂ । ਕੰਜਕਾਂ-ਦੇਵੀਆਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਪੂਜੀ ਜਾਈਂ, ਐਪਰ ਧੀਅ ਨਾ ਕੁੱਖ `ਚ ਮਾਰ ਮੀਆਂ । ਦੀਵੇ ਆਟੇ ਦੇ ਸਾਂਭ-ਸਾਂਭ ਕਿਥੇ ਰੱਖਾਂ ? ਚੂੰਡੇ ਮਾਸ ਕਾਲੇ ਕਾਵਾਂ ਦੀ ਡਾਰ ਮੀਆਂ । ਜਾ ਕੇ ਆਸ਼ਰਮ ਤਰਸ ਜਿਹਾ ਖਾਈ ਜਾਏਂ, ਮਾਂ ਆਪਣੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ਵੀ ਠਾਰ ਮੀਆਂ । ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਤੱਕ ਹੈ ਮੋਢਿਆਂ …

ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਨਾ ਜੜ੍ਹ ਨੂੰ ਫੜ੍ਹ ਹੋਇਆ, ਨਾ ਹੋਣਾ ਸਿੱਖਿਆ `ਚ ਸੁਧਾਰ ਮੀਆਂ । ਅਖਾੜਾ ਬਣੀ ਜੇ ਰਹੀ ਤਜ਼ੱਰਬਿਆਂ ਦਾ, ਵਧਦਾ ਜਾਏਗਾ ਸਿੱਖਿਆ `ਤੇ ਭਾਰ ਮੀਆਂ । ਸਿਆਲ ਲੰਘਿਆ ਮਿਲੀ ਨਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵਰਦੀ, ਟੈਂਡਰ ਕੱਢ-ਕੱਢ ਰਹੇ ਹੋ ਸਾਰ ਮੀਆਂ । ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ, ਲਾਈਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਤੁਸੀਂ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਮੀਆਂ । ਨਾ ਕੰਮ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾ ਬੁੱਢਾਪੇ ਦੀ …

ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤੋ ਨਿੱਤ ਖਬਰਾਂ ਛਪੀਆਂ ਸੋਹਣੇ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਨੇ ਨਜ਼ਰਾਂ ਲੱਗੀਆਂ। ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਕੁੱਖ `ਚ ਭਾਈ ਨੂੰ ਭਾਈ ਮਾਰੇ ਆਪ ਮੁਹਾਰੀ ਜਨਤਾ ਨਿੱਤ ਕੋਈ ਕਰਦੀ ਕਾਰੇ। ਪੈਸੇ ਪਿੱਛੇ ਅਜਕਲ੍ਹ ਇੱਕ ਦੌੜ ਜਿਹੀ ਲੱਗੀ ਹੱਥ `ਤੇ ਹੱਥ ਨੇ ਮਾਰ ਕੇ ਕਈ ਕਰਦੇ ਠੱਗੀ। ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਤੇ ਪੈਸੇ ਪਿੱਛੇ ਗਏ ਨਕਾਰੇ ਆਪ ਮੁਹਾਰੀ……… ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਾਸਨਾ ਰੰਗ ਵਿਖਾਏ …

ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਦੀ ਪੱਗ ਕੋਈ ਕੱਪੜਾ ਜਾਂ ਟਾਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ‘ਚੋਂ ਦਿਸਦੇ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਨੂੰ ਰੁਸ਼ਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਚੰਨ ਤੇ ਸੂਰਜ। ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਦੀ ਪੱਗ `ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਭੂੰਡ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਉੱਲੂ ਅਤੇ ਘੁੰਮਦੇ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਚਮਗਿੱਦੜ ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਹੈ। ਕਿ ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਦੀ ਪੱਗ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਰਹੇ ਛੂੰਹਦੀ…। ਅੰਦਰੋਂ-ਅੰਦਰੀ ਚਿੰਤਾ ਵੀ ਵੱਢ-ਵੱਢ ਖਾਂਦੀ …

ਜੰਗ ਤਾਂ ਜੰਗ ਹੁੰਦੀ ਏ ਪਿੱਛੇ ਸੱਥਰ ਵਛਾਉਂਦੀ ਏ ਤੇ ਪਿੱਛੇ ਲੋਥਾਂ ਛੱਡਦੀ ਏ ਜੰਗ ਨੂੰ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕੌਣ ਜਿੱਤਿਆ ਕੌਣ ਹਾਰਿਆ ਉਹ ਤਾਂ ਗਿਣਤੀ ਕਰਦੀ ਕਿੰਨੇ ਮਰੇ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਕੌਣ ਸੀ? ਕਿੱਧਰ ਮਰੇ? ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਜੰਗ ਤਾਂ ਲਹੂ ਦੀ ਪਿਆਸੀ ਜੋ ਠਹਿਰੀ ਜੰਗ ’ਚ ਮਰੇ ਬੰਦੇ ਇਕੱਲੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ …

ਅੰਨਦਾਤਾ ਮਹਾਨ ਹੋਵੇ ਜੈ ਜਵਾਨ ਜੈ ਕਿਸਾਨ ਹੋਵੇ ਮੁਸ਼ੱਕਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੋਵੇ ਫੇਰ ਬੈਲਾਂ ਦੀ ਟੱਲੀ ਦੀ ਟਣਕਾਰ ਚੰਗੀ ਲੱਗਦੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨੱਚਦੀ ਬਹਾਰ ਚੰਗੀ ਲੱਗਦੀ   ਕੁੱਛੜ ‘ਚ ਭੋਲੂ ਹੋਵੇ ਹੱਥ ਲੱਸੀ ਡੋਲੂ ਹੋਵੇ ਹਲ ਵਾਹੁੰਦਾ ਮੋਲੂ ਹੋਵੇ ਭੱਤਾ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਦੂਰੋਂ ਨਾਰ ਚੰਗੀ ਲੱਗਦੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨੱਚਦੀ ਲੱਗਦੀ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬੂਰ ਹੋ ਜੇ ਕਿਸਾਨ ਖੁਸ਼ੀ `ਚ ਚੂਰ …

ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਗਮ ਵੀ ਬਥੇਰੇ ਆਉਣਗੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਂਦੇ ਰਾਹਾਂ `ਚ ਲੋਕ ਕੰਡੇ ਵੀ ਵਿਛਾਉਣਗੇ। ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੌਸਲਾ ਤੇ ਰੱਬ ਉਤੇ ਪੂਰੀ ਆਸ ਰੱਖੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਮਿਹਨਤਾਂ `ਤੇ ਤੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖੀਂ। ਕੰਮ ਕੋਈ ਵੀ ਨਾ ਮਾੜਾ, ਛੱਡਣਾ ਅਧੂਰਾ ਏ। ਧੀਏ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਕਰਨਾ ਤੂੰ ਪੂਰਾ ਏ। ਲੈ ਰੱਬ ਦਾ ਓਟ ਆਸਰਾ ਤੂੰ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਨੂੰ …

 ਸਾਡੇ ਘਰ ਇਕ ਆਇਆ ਕਾਕਾ ਕਾਕਾ ਕੀ ਹੈ ਭੂੰਡ ਪਟਾਕਾ ਕਦੇ ਰੋਂਦਾ ਤੇ ਕਦੇ ਹੈ ਹੱਸਦਾ ਦਿਲ ਦਾ ਭੇਦ ਨਾ ਕੋਈ ਦੱਸਦਾ ਘਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਆਈਆਂ ਮਿਹਰ ਕਰੀਂ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਸਾਈਆਂ ਕਾਕਾ ਸਭ ਦਾ ਦਿਲ ਪ੍ਰਚਾਉਂਦਾ ਹਰਗੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਆਖ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਕਦੀ ਮੁਸਕਰਵਾਏ ਤੇ ਕਦੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ ਕਈ ਆਖ ਸੁਣਾਵੇ ਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਬੋਤਲ …

ਮੇਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ `ਚ ਜਨੂੰਨ ਬਗਾਵਤ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ। ਕਰਦਾ ਮੇਹਰ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਇਬਾਦਤ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ। ਸੁਲਗੇ ਜਦ ਵੀ ਮੇਰੇ ਵਤਨ `ਚ ਭੈੜੀ ਨਫਰਤ, ਮੈਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅੰਦਰ ਇਸ ਦੀ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ। ਆਵੇ ਸਭ ਦੇ ਚਿਹਰੇ `ਤੇ ਮੁਸਕਾਨ ਸਦਾ ਹੀ, ਮੁਹੱਬਤ ਦੀ ਐਸੀ ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਬਾਰਤ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ। ਨਾ ਹੋਵੇ ਹਰਗਿਜ਼ ਹੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਦਿਲਬਰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ, ਤਾਂ ਹੀ ਖਤ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮਤ …

ਬੋਲ ਖਿੜ੍ਹੇ ਮੱਥੇ, ਜ਼ਰੀਏ ਸ਼ਰੀਕਾਂ ਵਾਲੇ, ਦਿਲ ਉਤੇ ਗੱਲ, ਕਦੇ ਵੀ ਲਾਈਏ ਨਾ। ਰੱਖੀਏ ਬਣਾ ਕੇ ਦੂਰੀ, ਜਿਨ੍ਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ। ਬਿਨ ਸੱਦੇ ਤੋਂ, ਕਦੇ ਘਰ ਜਾਈਏ ਨਾ। ਕੰਡਿਆਂ ਵਾਲਾ ਰਾਹ, ਚੁਣਨਾ ਹੈ ਚੰਗਾ, ਸ਼ਰੀਕ ਦੀ ਸਲਾਹ, ਕਦੇ ਅਪਣਾਈਏ ਨਾ। ਚੰਗਾ ਚੋਖਾ ਘਰ ਭਾਵੇਂ ਖਾਈਏ ਰੱਜ਼ ਕੇ ਸ਼ਰੀਕ ਕੋਲ `ਸੁਖਬੀਰ`, ਖੱਪ ਕਦੇ ਪਾਈਏ ਨਾ।   ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਖੁਰਮਣੀਆਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ। ਮੋ – …