ਕਵਿਤਾਵਾਂ

ਹਰ ਜਜ਼ਬੇ ਨੂੰ ਲਹਿਰ ਬਣਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਕਿਧਰੇ ਦਰਿਆ ਅਖਵਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੈਦ ਕਫ਼ਸ ਦੀ ਵੀ ਛੁੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਇਥੇ, ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਵਿਸਤਾਰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖਿਆਲ ਨਾ ਢੱਲਦੇ ਐਵੇਂ ਹੀ, ਦਿਲ ਤੇ ਜਿਗਰ ਦਾ ਖੂਨ ਜਲਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਕਲਾਪਾ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੈ ਕੋਈ ਸਾਥ ਮਿਲੇ, ਸ਼ਾਇਰ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਥ ਨਿਭਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਖਿੜਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਤੂੰ …

ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਫੋਟੋ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਭਰੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਤੇ ਖਰੇ ਨੇ। ਉਹਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਕੋਈ ਭੇਤ ਨੀਂ ਕਿਵੇਂ ਲਹਿਰਾਉਂਦੇ ਵੇਖ ਹਰੇ ਭਰੇ ਖੇਤ ਨੀਂ। ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਉੱਡੇ ਪਾਣੀ ਅਸਮਾਨੀ ਚੜ੍ਹੇ ਉਤੋਂ ਬੂੰਦ ਬੂੰਦ ਪਾਣੀ ਮੀਂਹ ਬਣ ਵਰੇ। ਗਿੱਲੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਧਰਤੀ `ਤੇ ਪਈ ਰੇਤ ਨੀਂ ਉਹਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਕੋਈ ਭੇਤ ਨੀਂ। ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਏ ਉਹਨੇ …

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਆਪਣਿਆਂ ਮੈਨੂੰ ਦਿਲੋਂ ਭੁਲਾ ਲਿਆ। ਬੋਲਣਾ ਤਾਂ ਬੜੀ ਗੱਲ ਦੂਰ ਦੀ, ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੂੰਹ ਘੁਮਾ ਲਿਆ। ਸਾਨੂੰ ਵੇਖ ਜਿਨੂੰ ਕਦੇ ਚੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ਚਾਅ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੁਣ ਵੇਖ ਮੱਥੇ `ਵੱਟ ਪਾ ਲਿਆ। ਰੋਗ ਭਾਵੇਂ ਜਾਨ ਲੇਵਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਮੈਨੂੰ, ਕਿਸ ਦੀਆਂ ਦੁਆਵਾਂ ਫੇਰ ਵੀ ਬਚਾ ਲਿਆ? ਘੂਰੀ ਵੱਟ ਹੁਣ ਵੇਖਦੇ ਨੇ ਸਾਰੇ। ਹੱਕ ਹੋਵੇ …

ਸੁੱਖਾਂ ਲਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਬੜੀਆਂ, ਸਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟ ਗਈਆਂ ਘੜੀਆਂ, ਵੇਚਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਦਾਤਾਂ, ਕਿਸੇ ਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਇਹ ਡੱਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਹੀ ਤਰੱਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਕੇਹੀ ਤਰੱਕੀ ਹੈ? ਪਾਣੀ ਵੀ ਗੰਧਲੇ ਕੀਤੇ, ਪੀਣੇ ਪੀਂਦੇ ਨੇ ਪੁਣ-ਪੁਣ ਕੇ, ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਘੁਲੀਆਂ ਨੇ, ਘੋਲੀਆਂ ਆਪੇ ਚੁਣ-ਚੁਣ ਕੇ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਉਪਜਾਊਪਣ ਵੀ, ਬਹੁਤੇ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਹੈ । ਇਹ ਕੇਹੀ ਤਰੱਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਕੇਹੀ …

ਮਿੱਠੇ ਬੋਲਾਂ `ਤੇ ਡੁੱਲ੍ਹਿਆ ਨਾ ਕਰ। ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਭੁੱਲਿਆ ਨਾ ਕਰ। ਮਿਸ਼ਰੀ ਫਟਕੜੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ, ਹਰੇਕ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਨਾ ਕਰ। ਦੋ ਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰ ਨੇ ਲੋਕ, ਪਿੱਠ `ਤੇ ਕਰਦੇ ਵਾਰ ਨੇ ਲੋਕ, ਦਿਸਣ ਨਾ ਮੂੰਹ `ਤੇ ਮਖੌਟੇ ਪਾਏ , ਉਤੋਂ ਪੱਕੇ ਦਿਲ਼ਦਾਰ ਨੇ ਲੋਕ। ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਕੋਲ, ਮਿੱਠੇ ਮਿੱਠੇ ਬੋਲਦੇ ਬੋਲ਼। ਅੰਦਰੋਂ ਵੈਸੇ ਹੁੰਦੇ ਖ਼ੁਸ਼, ਰੱਬਾ! ਇਹਨੂੰ …

ਕਿਹੜੀ ਚੁਣਾਂ ਸਰਕਾਰ ਸਮਝ ਕੋਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ। ਦੱਸ! ਕੀ ਕਰਾਂ ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਸਮਝ ਕੋਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ। ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਬੜੇ ਘੁਟਾਲੇ ਵਧ ਗਏ ਨੇ ਹੋਏ ਨੇਤਾ ਸ਼ਰਮਸਾਰ, ਸਮਝ ਕੋਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ। ਜੁੱਤੀਆਂ ਲਾਹ ਕੇ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਦੇ ਨੇ, ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਲੜਦੇ ਜਿਵੇਂ ਗ਼ਦਾਰ, ਸਮਝ ਕੋਈ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ। ਸਭ ਤਾਣਾ-ਬਾਣਾ ਦੇਸ਼ ਮੇਰੇ ਦਾ ਵਿਗੜ ਗਿਆ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ ਤੇ ਸਰਦਾਰ, ਸਮਝ ਵੀ …

ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਏ ਤੈਨੂੰ ਹੰਕਾਰ ਮਿੱਟੀਏ ? ਛੱਡ ਜਾਣਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸੰਸਾਰ ਮਿੱਟੀਏ। ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਕਿਸੇ ਤੇਰੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਰੋਣਾ ਬਈ, ਦੀਵਾ ਨਿੱਤ ਨਹੀਂਉ ਮੜੀ ‘ਤੇ ਜਗਾਉਣਾ ਬਈ, ਪਾਈ ਬੈਠੀ ਏਂ ਤੂੰ ਜਿਹਦੇ `ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਮਿੱਟੀਏ। ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਏ ……………………? ਪੁੱਤ ਪਿਉ ਦਾ ਵੈਰੀ ਆ, ਭਾਈ ਭਾਈ ਦਾ, ਰਹਿਆ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਾ ਸਹੁਰੇ ਤੇ ਜਵਾਈ ਦਾ, ਭੁੱਲੀ ਬੈਠੀ ਸਾਰਿਆਂ …

ਕੀਤਾ ਕੰਮ ਜਤਾਉਣ ਲਈ, ਬਰਸਾਤੀ ਡੱਡੂ ਨਿਕਲੇ ਨੇ । ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰਮਾਉਣ ਲਈ, ਬਰਸਾਤੀ ਡੱਡੂ ਨਿਕਲੇ ਨੇ । ਪੰਜ-ਸੱਤ ਚੇਲੇ ਪਾਲੇ ਨੇ, ਜੋ `ਜੀ ਹਾਂ` ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਕਾਹਲੇ ਨੇ, `ਮੈਂ ਹੀ ਮੈਂ` ਰਟ ਲਾਉਣ ਲਈ, ਬਰਸਾਤੀ ਡੱਡੂ ਨਿਕਲੇ ਨੇ । ਖੁਦ ਕੰਮ ਧੇਲੇ ਦਾ ਕਰਦੇ ਨਾ, ਕਰਦੇ ਨੂੰ ਵੇਖ ਨਾ ਜ਼ਰਦੇ ਨਾ, `ਬੱਦਲ` ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ, ਬਰਸਾਤੀ ਡੱਡੂ ਨਿਕਲੇ ਨੇ …

ਨਾਲ ਸੰਕੋਚ ਦੇ ਲਾਈ ਕਬੀਲਦਾਰੀ। ਆਖਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਓਹ ਵੀ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀ। ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਜਦੋਂ ਪਿਆਰ ਨੇ ਭਾਈਆ ਦੇ। ਗਰਦਨ ਸੱਥਾਂ ‘ਚ ਬਾਪੂ ਦੀ ਝੁਕ ਜਾਂਦੀ। ਵਿੱਚ ਫਿਕਰਾਂ ਦੇ ਤੜਫਦੀ ਜ਼ਿੰਦ ਜਦੋਂ। ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰੀ ਸੜ ਕੇ ਓਹ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀ। ਕਿਵੇਂ ਵਡਿਆਈ ਕਰੇ ਓਹ ਆਪਣੇ ਦੀ। ਗੱਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਆ ਗਲੇ ‘ਚ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀ। ਸੁਪਨੇ ਦਿਲ ਦੇ ਜਿਉਂਦਿਆਂ ਮਰ ਜਾਦੇ। ਆਸ …

ਸਾਉਣ ਮਹੀਨੇ ਵਾਲੀ ਚੱਲੀ ਗੱਲ ਜੀ ਪੇਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਦੱਸੋ ਹੱਲ ਜੀ ਰਹਿ ਨਾ ਜਾਵਾਂ ਜਾਣਾ ਗੱਡੀ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਨੱਚਣਾਂ ਤੀਆਂ ‘ਚ, ਸਖੀਆਂ ਨਾਲ ਖੜ ਕੇ। ਪੇਕੇ ਘਰ ਦੁੱਧ ਮੱਖਣਾਂ ਨਾਲ ਪਲੀ ਜੀ ਲੋਚਦੇ ਸੀ ਅਗਲੇ ਘਰ ਹੋਵੇ ਭਲੀ ਜੀ ਪੀਲੇ ਦਪੁੱਟੇ ਤੇ ਮੋਤੀ ਰੱਖੇ ਮੈਂ ਜੜ ਕੇ ਨੱਚਣਾਂ ਤੀਆਂ ‘ਚ, ਸਖੀਆਂ ਨਾਲ ਖੜ ਕੇ। ਸਖੀਆਂ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ …