ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ

        ਪੇਕੀ ਤੀਆਂ ਜਾਣਾ, ਹੁੰਦੀ ਉਦੋਂ ਚੜਾਈ ਸੀ। ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬੁੰਦੇ, ਨੱਕ ਹੁੰਦੀ ਨੱਥੜੀ ਪਾਈ ਸੀ। ਪੀਂਘ ਝੁਟਾ ਕੇ ਪਿਪਲੀ, ਜਦ ਮੈਂ ਅੰਬਰੀ ਲਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਧੀ ਪਰੀਆਂ ਦੀ ਰਾਣੀ, ਬੇਬੇ ਆਖ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦੇ ਬਾਝੋਂ, ਪੇਕੇ ਸੁੰਨੇ ਲੱਗਦੇ ਨੇ। ਵਿੱਚ ਕਾਲੀਆਂ ਰਾਤਾਂ, ਜੁਗਨੂੰ ਸੋਹਣੇ ਜਗਦੇ ਨੇ,। ਕਿਥੋਂ ਮੋੜ ਲਿਆਵਾਂ, ‘ਰੰਮੀ’ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰੀਤਾਂ ਨੂੰ। ਕੋਈ ਦਰਦ …

       7 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਜੋੜ ਮੇਲੇ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਸਮਰਾਲਾ ਬਹਿਲੋਲਪੁਰ ਸੜਕ ’ਤੇ ਸਹਿਰ  ਸਮਰਾਲਾ ਤੋਂ 10 ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ  ਸਰਹੰਦ ਨਹਿਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਕਿਨਾਰੇ ਜਾਂਦੀ ਰੋਪੜ ਦੋਰਾਹਾ ਸੜਕ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਕੁ ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ’ਤੇ  ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਰਜਕ ਦਸਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।ਸੰਨ …

         ਉਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਮੈ ਘਰਆਲੀ ਦਾ ਧੱਕਿਆ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ `ਤੇ ਚਲਿਆ ਗਿਆ।ਗਰਮੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਸਵੇਰ ਦੀ ਪਿਆਰੀ ਨੀਂਦ ਤਿਆਗ ਕੇ ਅਤੇ ਏ.ਸੀ ਦੀ ਠੰਡਕ ਛੱਡ ਕੇ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਾਂਵਾਂ ਦਾ ਗੋਹਾ ਮਿੱਧਣਾ ਕੋਈ ਸੈਰ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ, ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਦੀ ਹੀ ਸਕੂਟੀ `ਤੇ ਼ਿੰੲਕ ਆਦਮੀ ਲੰਘਿਆ ਜ਼ੋ ਰਾਤ ਵਾਲੀ ਡ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਅੱਗੇ ਪੰਜ …

                ਸਹੀਦ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਕੌਮ ਦੇ ਨਹੀ ਹੁੰਦੇ, ਬਲਕਿ ਸਮੁੱਚੀ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ…ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸ਼ਖਸ ਹੈ ਸਾਡਾ ਮਾਣ, ਸਾਡੀ ਸਾਨ. . .ਸਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ।ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਲਖਾਇਕ, ਨਿਡਰ ਅਣਥੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ। ਸੰਘਰਸ਼ਮਈ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ, ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਵਰਕਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਿਹਾ।ਉਸ ਨੇ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ …

              ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਮਤਾਵਾਦ ਅਤੇ ਅਖੰਡਤਾ ਦੇ ਹਾਮੀ ਰਹੇ ਵਕੀਲ, ਮਹਾਰਥੀ ਸਿਆਸੀ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਅਤੇ ਦਿਆਨਤਦਾਰ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਦਾ ਜਨਮ 01 ਅਕਤੂਬਰ, 1945 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਨਪੁਰ ਨੇੜੇ ਪਰੌਂਖ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਮੈਕੂ ਲਾਲ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਾਵਤੀ ਸਨ। 25 ਜੁਲਾਈ 2017 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 14ਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ …

        ਜਦੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਮੀਤ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਕਲਾਲਮਾਜਰੇ ਗਿਆ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਖੇਤ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਹੁਣ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਵੀ ਘਰ ਬਿਨਾਂ ਚਾਹ ਪੀਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਖੇਤ ਚਲਾ ਗਿਆ।ਮੇਰੇ ਜਾਂਦੇ ਨੂੰ ਮੀਤ ਆਪਣੇ ਫੋਰਡ ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਹਲ਼ ਵਾਹ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਟਰੈਕਟਰ ਰੋਕਣ ਲੱਗਾ ਪਰ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਚੱਲਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ …

ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਰਮਿਆਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਐਸ.ਵਾਈ.ਐਲ ਵਿਵਾਦ ’ਤੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਫੈਸਲੇ ਕਾਰਨ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਿਆ, ਜਦਕਿ ਪਿਛਲੇ 3 ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ …

ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਦੇਖਣ ਪੜਨ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦਸਵੰਧ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਸੁਸਾਇਟੀਆਂ, ਟਰੱਸਟਾਂ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਵੀ ਅਦਾਰਾ ਚਾਹੇ ਉਹ ਧਾਰਮਿਕ, ਵਿਦਿਅਕ, ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ, ਸਰਕਾਰੀ, ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਇੰਜ ਕਹਿ ਲੋ ਕਿ ਵੀ ਹੋਵੇ ਉਹ ਵੀ ਕਿਸੇ ਤਰਾਂ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ `ਤੇ, ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਂਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ, ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਕਰਵਾਉਣ ਹੇਤੂ, ਬਿਮਾਰੀ …

                   ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗ਼ਮੀ ਮਨੁੱਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ।ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਹੰਢਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਗ਼ਮੀਆਂ ਦਾ ਪਾਸਾ ਹੀ ਪਲਟ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਹਰ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਬਦਲਾਅ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਾਲਾ ਅੱਜ ਕਿਧਰੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ, …

               ਬਜ਼ੁੱਰਗ ਮੁਖਤਿਆਰ ਸਿਓਂ ਦਾ ਉਚਾ ਲੰਬਾ ਕੱਦ ਦਗ-ਦਗ ਕਰਦਾ ਗੋਰਾ ਨਸ਼ੋਅ ਚਿਹਰਾ, ਧੂਵਾਂ ਚਾਦਰਾ, ਕੱਢਵੀਂ ਤਿੱਲੇਦਾਰ ਜੁੱਤੀ ਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪੱਗ, ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ ਪੰਜ ਸੌ ਕਿੱਲੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸਰਦਾਰ ਸੀ।ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਹਵੇਲੀ, ਲਹਿਲਹਰਾਉਂਦੇ ਖੇਤ ਤੇ ਵੱਟਾਂ ਉਪਰ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ, ਰੁੱਖਾਂ ਉਪਰ ਚਹਿ-ਚਹਾਉਂਦੇ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦੇ ਪੰਛੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲਣੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕੁਦਰਤ ਨੇ …